3.24 : Çözünmeyi Etkileyen Faktörler: Polimorfizm, Amorfizm ve Psödopolimorfizm

Polimorfizm, bir ilaç maddesinin polimorf olarak bilinen birden fazla kristal formda bulunması anlamına gelir. Son zamanlarda bu terim, solvatları (solvent içeren formlar), amorf formları (kristal olmayan formlar) ve desolvatlanmış solvatları (solventinin çıkarıldığı formlar) kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

Bazı polimorfik kristaller, amorf benzerlerinden daha düşük sulu çözünürlüğe sahiptir ve bu da eksik emilime yol açar. Örneğin, çeşitli kristal formlarda bulunan Kloramfenikol'ün oral süspansiyonu, vücuttaki ilaç konsantrasyonunun daha çözünür ve daha iyi emilen ꞵ-polimorfun oranına dayandığını gösterir.

Genellikle, en kararlı polimorf en düşük serbest enerjiye sahiptir. Bir ilacın amorf formu, yapısal olarak daha az sert olduğundan, genellikle kristal formundan daha hızlı çözünür. Bazı polimorflar metastabildir, yani zamanla daha kararlı bir forma dönüşebilirler.

Üretim sırasında kristal formundaki değişiklikler, tablet çatlaması veya bir granülasyonun tablete sıkıştırılmasında zorluklar gibi sorunlara yol açabilir ve ürünün yeniden formüle edilmesini gerektirebilir. Üretim sırasında, belirli ilaçlar solventlerle etkileşime girebilir ve bu da solvat kristallerinin oluşumuna neden olabilir. Su solvent olarak hareket ettiğinde, susuz muadillerinden farklı çözünürlük özelliklerine sahip olan hidratlar olarak bilinen belirli kristal formlar üretebilir. Örneğin, eritromisin hidratları, ilacın susuz formundan çözünürlük açısından önemli ölçüde farklıdır. Buna karşılık, ampisilinin susuz formunun, daha hızlı çözünmesi nedeniyle ampisilin trihidratından daha kolay emildiği bildirilmektedir.